Το χειμερινό ηλιοστάσιο προκύπτει
όταν ο Ηλιος φτάνει στην πιο νότια απόκλιση του από τη Γη.
Ετσι στο Βόρειο ημισφαίριο της Γης, όπου ανήκει και η χώρα μας
είναι η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου,
ωστόσο την ίδια στιγμή στο νότιο ημισφαίριο, είναι η μεγαλύτερη ημέρα.
όταν ο Ηλιος φτάνει στην πιο νότια απόκλιση του από τη Γη.
Ετσι στο Βόρειο ημισφαίριο της Γης, όπου ανήκει και η χώρα μας
είναι η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου,
ωστόσο την ίδια στιγμή στο νότιο ημισφαίριο, είναι η μεγαλύτερη ημέρα.
Πολιτιστικές επιδράσεις και λαογραφία.
Πολλοί ανθρώπινοι πολιτισμοί εόρταζαν και εορτάζουν
τόσο το χειμερινό όσο και το θερινό ηλιοστάσιο, όπως και τις ισημερίες,
πράγμα που αντικατοπτρίζεται και σε κοντινές ημερολογιακά φαινομενικά άσχετες θρησκευτικές εορτές.
Το γνωστότερο παράδειγμα για το χειμερινό ηλιοστάσιο είναι τα Χριστούγεννα.
Από τις 17 ως τις 23 Δεκεμβρίου, οι αρχαίοι Ρωμαίοι εόρταζαν τα Σατουρνάλια
και στις 25 Δεκεμβρίου τα Μπρουμάλια
(η λέξη υποδηλώνει τη μικρότερη ημέρα του χρόνου, dies brevissima > brevma > bruma, δηλ.το χειμερινό ηλιοστάσιο).
Σε αυτά τιμούσαν την «ημέρα της γεννήσεως του αήττητου Ήλιου» (dies natalis invicti Solis),
αφού ο Ήλιος από εκείνες τις ημέρες έπαυε να χαμηλώνει την τροχιά του
και άρχιζε να επανέρχεται ψηλά στον ουρανό ως θριαμβευτής
για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση.
Ο Χριστιανισμός λοιπόν υιοθέτησε την ημερομηνία (επισήμως από τον 6ο αι.)
αλλάζοντας το τιμώμενο πρόσωπο στον «Ήλιο της Δικαιοσύνης»
(κατά το τροπάριο των Χριστουγέννων), τον Ιησού Χριστό,
οπότε ο λαός δεν δυσκολεύθηκε να αλλάξει και πολύ τις εορταστικές του συνήθειες
Σε άλλους λαούς παρατηρούμε ότι
π.χ. οι εορτές Γιάλντα, Καρατσούν, Χανουκκά, Κουάντζα κλπ.
εορτάζονταν επίσης πολύ κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο.
